SPSS programında veri setimizi açtığımızda ana ekranda karşımıza sol alt köşede “Data view” ve “Variable view” olmak üzere iki sekme çıkmaktadır.
Bunlardan ilki olan Data View (Veri ekranı) excel sayfasına benzemektedir. Bu sayfayı veri girişi yapmak için kullanırız.
Data view sayfasını bir veri setini açmadan incelediğimizde sütunlarda “var” ifadesi yer almaktadır. Var ifadesinin yer aldığı kısım değişken sütunlarını, sağ tarafta yer alan 1’den başlayarak artan sayıların yer aldığı satırlar ise her bir katılımcıyı veya gözlemi temsil etmektedir.
Diğer sekme Variable view (değişken ekranı) ise her bir değişken ile ilgili ayrıntılı tanımlamaların yapıldığı sayfadır.
Variable View’e tıkladığımızda yukarıdaki sayfa karşımıza çıkmaktadır. Bu sayfada Name, Type, Width, Decimals, Label, Values, Missing, Columns, Align, Measure ve Role başlıklı sütunlar yer almaktadır. Bu sütunlarda her bir değişken için sadece bir defa tanımlamama yapmaktayız ve değiştirmediğimiz sürece veri setimizde kayıtlı kalmaktadır.
Variable View Sekmesinde Yer Alan Sütunların İşlevleri
Name: Değişken adının tanımlandığı hücredir. Değişken ismi tanımlanırken mümkün olduğu kadar kısaltmalar kullanılmalı, noktalama işaretleri kullanılmamalı, boşluk kullanılmamalı, boşluk kullanmak gerektiğinde “_” kullanılabilir.
Type: Değişken türünün (tipinin) tanımlandığı hücredir. Aksi belirtilmediği sürece spss programı bütün verileri sayı olarak tanımlamaktadır
Bunlar arasından genellikle Numeric (sayı) ve String (harf) en çok kullanılanlardır.
Numeric: Sayı ile ifade edilen değerler için kullanılır.
Comma: Virgülü değerler için kullanılır
Dot: Noktalı değerler için kullanılır.
Scientific Notation: Bilimsel gösterim için kullanılır.
Date: Değişkeni tarih belirtiyorsa kullanılır.
Dollar: Dolar cinsinden para değeri için kullanılır.
Custom currency: Özel olarak tanımlanmış değerler için kullanılır.
String: Sayılarlar ifade edilmeyen değerleri tanımlamak için kullanılır.
Restricted Numeric: Sayılara kısıt koymak için kullanılır.
Width: Bir hücreye en fazla kaç karakter girileceğinin tanımlanmasında kullanılır. Spss programında genellikle standart olarak 8 girilmiştir. Üzerine tıklayıp bu sayıyı değişkenimizin karakter sayısına göre istediğimiz sayı ile değiştirebiliriz.
Decimals: Veri sayfasında ondalık hanesinde yani virgülden sonra kaç basamak yer almasını istiyorsak buradan tanımlıyoruz.
Label: Değişken etiketinin yazıldığı yerdir. Değişken isimlerinde genellikle kısaltmalar kullanıldığından bazen araştırmacı değişkenin tam olarak neyi ifade ettiğini hatırlamayabilir bundan dolayı değişken ile ilgili detaylar buraya yazılır.
Values (Value Labels): Değişkene girdiğimizi sayıların tanımlandığı sekmedir. Örneğin 1 ve 2 sayılarını girdiğimiz bir değişkeni 1: Kadın 2: Erkek olarak tanımlamayı sağlar.
Value: Bu kutucuğa sayısal değer girilir
Label: Bu kutucuğa sayısal değerin karşılığı girilir (erkek gibi).
Missing Values: Kayıp veya geçersiz değerler ile ilgili ayarlamaların yapıldığı seçenektir. Geçersiz veya kayıp veri durumunda spss programı ilgili hücreyi boş bırakıp missing value olarak kabul etmektedir. Bu sekmede araştırmacı hangi verilerin geçersiz hangilerinin geçerli sayılacağını bu sütunda tanımlar.
Columns: Veri ekranındaki sütunların genişliğini ayarlamak için kullanılır.
Align: Veri ekranındaki verilerin sağa, sola yaslı veya ortalanması için kullanılır.
Measure: Ölçek tipinin tanımlanmasını sağlar. Scale, Ordinal ve Nominal seçenekleri bulunmaktadır. Sıralı düzeyde veriler içi ordinal, sınıflama düzeyinde ise nominal, oranlı veya aralıklı ise scale seçeneği seçilir.
Role: Bu sütunun yapılacak işlemler üzerinde bir etkisi yoktur.
Bu yazımızda SPSS programı arayüzünde yer alan Data View ve Variable View sekmeleri hakkında bilgi verilerecektir.
